Денес во реномираното меѓународно списание Geoheritage (Springer), излезе научен труд кој го претставува споменикот на природата Маркови Кули пред меѓународната научна јавност – за првпат во вакво реномирано списание. Овој споменик на природата, сместен над градот Прилеп, претставува вистинска природна лабораторија на гранитни релјефни форми, кои сведочат за создавање и моделирање на земјината површина низ милиони години. Авторите, предводени од проф. д-р Ивица Милевски, со примена на дронска фотограметрија и машинско учење (machine learning) креираа детален тридимензионален модел со резолуција од само 10 сантиметри, со што овозможија прецизна идентификација и инвентаризација на над сто природни форми – од грамади и стогови, до уникатни блокови и карпести скулптури. Во таа смисла, трудот претставува сеопфатна анализа на инвентаризацијата, морфометриската обработка и геоконзервациската проценка на извонредните денудациски гранитни форми на Маркови Кули, реализирана преку беспилотни летала (UAV) и современи геопросторни методологии. Всушност, овој труд претставува прва интеграција на UAV технологија, машинско учење, GAM и климатски индекси во анализата на гранитни форми во Македонија, надминувајќи ги традиционалните мануелни методи и скапите LiDAR технологии.
Овој труд има особено значење не само за науката, туку и за промоцијата на Маркови Кули како потенцијален кандидат за некоја од категориите под УНЕСКО – било како геопарк, светско природно наследство или клучен локалитет на геонаследство. Со ваквата интернационална презентација, споменикот на природата Маркови Кули добива заслужено внимание и признание, но и поттик за негова заштита и одржливо управување. Трудот, истовремено, ја нагласува потребата од постојан мониторинг и внимателно насочен геотуризам, кој ќе ја зачува природната убавина на просторот и ќе го збогати културниот идентитет на Прилеп и Македонија.
Со овој чекор, Маркови Кули конечно се поставува на светската мапа на значајни геолокалитети, покажувајќи дека и помалите земји можат да понудат големи природни и научни вредности кога тие се прикажани со современи методи и визија за иднината.
Во контекст на климатски промени и растечка урбанизација, ова истражување претставува јасен повик за зачувување на гранитните формации како уникатен дел од геонаследството на Македонија. Плод на регионална соработка и научна визија, трудот ја поставува нашата држава на мапата на светското геонаследство, потсетувајќи дека науката е мост меѓу минатото и иднината.
Благодарност до коавторскиот тим, особено до оние кои навистина се вложија и помогнаа оваа идеја да стане реалност.
Трудот е достапен на следниот линк.
Подготвил: д-р Ивица Милевски
Оваа статија е прочитана 46 пати!
