26.10.2019
Во почетокот на месец август 2019 година, на јужните делови на планината Баба беа извршени теренски истражувања со кои се утврдени интересни геоморфолошки форми и појави на овој простор. Меѓу нив, најзначаен е циркот во изворишниот дел на Брајчинска Река, во месноста позната како Рупа. Овој цирк има североисточна експозиција, со широчина од околу 500 m, а должина околу 360 m. Циркот се наоѓа на 21°14`26″ ИГД и 40°50`24″ СГШ, така што по својата положба е најјужниот цирк во Македонија. Неговото зарамнето дно е на 1940 m, додека рамката му е на околу 2060-2100 m. Од северната страна, дното на циркот е заградено со мала челна морена, а дел од моренскиот материјал е однесен (стркалан) до долината на Брајчинска Река. На дното на циркот има мала локва со периодичен карактер, а истата во текот на пролетните месеци (при топење на снегот), достигнува длабочина до 20-30 сm.
Според податоците што ги добивме од терен, оваа локва-езерце била постојана се до Првата Светска војна, кога на тоа место е подигнат логор, а низ челната морена е прокопан одводен канал. Прокопаниот канал и денес е јасно видлив, со длабочина 1,5-2,0 m. Доколку каналот се засипе (како што бил оригинално), овде повторно ќе функционира постојано езеро – локва, со пречник до околу 80 m. Значајно е да се напомене дека циркот Рупа воопшто не е споменат во досегашната литература, односно главно внимание е посветено на цирковите на север, како што се оние на Големото и Малото Езеро, Вирои (Орлова Бара) и циркот северно од Пелистер. Сите тие се на значително поголема надморска височина (2200-2350 m), во однос на циркот Рупа, што ќе даде нова претстава за опфатот и интензитетот на глацијацијата на Баба Планина (Пелистер).
Освен циркот кај месноста Рупа, посебен впечаток на теренот му даваат околните високи врвови и тоа Бојаџиев Врв (2331 m) на самата граница со Грција и врвот Шканди и Руфес (2196 m) од северната страна. Тие маркантно се издигаат од гребенот на Баба во овој дел, кој пак претставува водораздел помеѓу сливот на Преспанско Езеро на запад и сливот на Црна Река на исток. Инаку, целиот овој простор изобилува со богат биодиверзитет и мошне разновидна тресетишна вегетација.
Автор на текстот и фотографиите: д-р Ивица Милевски
Оваа статија е прочитана 5858 пати!
